Wenezuela zaskakuje swoją obronną strategią, która może stanowić wyzwanie dla USA. Odkryj, co czyni ten kraj wyjątkowym w regionie.

Wenezuela od lat buduje wizerunek państwa posiadającego jedną z bardziej złożonych i licznych armii w Ameryce Południowej. Choć potencjał ten wypada blado w porównaniu z siłami Stanów Zjednoczonych, to struktura i rozproszone rozmieszczenie jednostek tworzą system nieoczywisty dla zewnętrznego agresora. Analizy wskazują, że mimo braków sprzętowych i kadrowych, wenezuelskie wojsko wciąż dysponuje kilkoma atutami, które mogą znacząco utrudnić operacje militarne przeciwnikowi.

Jednym długim zdaniem: Wenezuela nie ma żadnych szans, by wygrać ewentualną wojnę z USA, ale Waszyngton nie wygra takiego konfliktu bez strat, zwłaszcza jeśli uwikła się w walki na lądzie, bo Wenezuela to nie jest pustynny Irak, tylko kraj, którego dodatkową armią jest… jego geografia – rozbudowane miasta, gęste lasy i wysokie góry.

Ale zacznijmy od wojska. Boliwariańskie Siły Zbrojne opierają się na wielowarstwowej organizacji oraz rozbudowanej strukturze taktycznej, która w ostatnich latach została wzmocniona dostawami uzbrojenia z Rosji. Funkcjonowanie armii uzupełnia liczna milicja narodowa, pełniąca rolę wsparcia masowego w sytuacjach kryzysowych. Choć gospodarcza zapaść kraju odbiła się również na kondycji wojska, Wenezuela wciąż utrzymuje jedną z największych formacji zbrojnych na kontynencie.

Skład i struktura Boliwariańskich Sił Zbrojnych. Wenezuela ma realne możliwości
Oficjalnie liczebność Boliwariańskich Sił Zbrojnych (FANB) określono na około 351 tys. żołnierzy i oficerów. W liczbie tej ujęto także rezerwy oraz rozbudowaną milicję narodową, podporządkowaną odrębnemu dowództwu. Trzon FANB tworzą wojska lądowe, marynarka, lotnictwo, gwardia narodowa oraz milicja, zintegrowane pod nadzorem Operacyjnego Dowództwa Strategicznego.

Struktura została zaprojektowana tak, by umożliwiać szybkie reagowanie zarówno na zagrożenia zewnętrzne, jak i wewnętrzne, co od lat stanowi priorytet władz w Caracas. Armia pełni funkcję politycznego gwaranta stabilności rządów, co wpływa na jej liczebność oraz formę organizacyjną

Najsilniejszą częścią FANB pozostają wojska lądowe, które jeszcze kilka lat temu funkcjonowały w ramach pięciu dużych dywizji: pancernej, zmechanizowanej kawalerii oraz trzech dywizji piechoty. Obecnie przebudowano je na system brygadowy, bardziej elastyczny i dostosowany do potencjalnych konfliktów asymetrycznych.

W strukturze wojsk lądowych funkcjonują m.in.:

brygady pancerne,
brygady piechoty,
brygady zmechanizowane,
brygady do walk w dżungli,
brygady artylerii,
jednostki saperskie i wsparcia.
Łącznie armia posiada 23 brygady liniowe, rozmieszczone na terenie całego kraju. Rozproszenie to pozwala na szybkie działanie w różnych strefach geograficznych, od Andów po wybrzeże karaibskie

4. Dywizja Pancerna, czyli klucz do obrony centralnej Wenezueli
Najbardziej wartościową częścią wojsk lądowych pozostaje 4. Dywizja Pancerna, której formacje w ostatnich latach zostały dozbrojone sprzętem pochodzenia rosyjskiego. Sztab dywizji działa w Maracay (stan Aragua), natomiast jej brygady są rozlokowane w kilku sąsiednich stanach, by zapewnić kontrolę strategicznych szlaków komunikacyjnych.

Dywizja obejmuje:

41. Brygadę Pancerną,
11. Brygadę Pancerną,
43. Brygadę Artylerii,
42. Brygadę Powietrznodesantową.
Największą siłę uderzeniową posiada 41. Brygada, wyposażona w nowoczesne rosyjskie czołgi T‑72B1W oraz bojowe wozy piechoty BMP‑3. To jedyny w Wenezueli pododdział o pełnej, nowoczesnej konfiguracji pancernej. W 11. Brygadzie wciąż utrzymuje się starsze AMX‑30, co odzwierciedla duże zróżnicowanie jakości sprzętu.

Uzbrojenie wojsk lądowych — liczby i możliwości
Wenezuelski arsenał lądowy obejmuje:

92 czołgi T‑72B1W,
80 AMX‑30V,
31 lekkich AMX‑13 C.90,
78 Scorpion 90,
123 BMP‑3,
114 BTR‑80A,
ok. 100 pojazdów Dragoon 300,
80 transporterów LAV‑100/150 Commando.
Artyleria dysponuje m.in.:

48 samobieżnymi 2S19 Msta‑S,
12 AMX F3 AM,
13 2S23 Nona‑SWK,
12 haubic M114,
40 haubic M101A1,
40 moździerzy OTO Melara 105 mm,
wyrzutniami rakietowymi: 24 BM‑21 Grad, 12 Smiercz, 20 LAR‑160.
Zestawy przeciwlotnicze pochodzą głównie z Rosji, obejmując systemy S‑300, Buk‑M2E, Tor oraz starsze Peczora. Uzupełnieniem są setki zestawów przenośnych Igła oraz armaty ZU‑23‑2.

Siły Powietrzne Wenezueli — ograniczona, ale znacząca potęga regionalna

Wenezuelskie lotnictwo uważane jest za jedno z najsilniejszych w regionie, zwłaszcza w kontekście Kolumbii i Brazylii. Siła uderzeniowa opiera się na dwóch typach myśliwców: F‑16A/B oraz Su‑30MK2, zgrupowanych w dwóch eskadrach każdego rodzaju. Łącznie kraj posiada około 20 F‑16 oraz 23 Su‑30, choć liczba maszyn w pełni sprawnych bojowo pozostaje nieznana.

Komponent wsparcia opiera się na starszych OV‑10 Bronco i Embraerach EMB‑312 Tucano, które dobrze sprawdzają się w operacjach przeciw partyzantom. Lotnictwo transportowe obejmuje kilkanaście maszyn, w tym Y‑8, Herculesy C‑130H, Cessny i inne.

Flota śmigłowcowa składa się z Mi‑17, Cougarów, Super Pum oraz uderzeniowych Mi‑35M, które przeszły modernizację w Rosji. Straty w śmigłowcach są odnotowywane regularnie, m.in. katastrofa Mi‑35M2 Caribe w 2024 r.

Marynarka Wojenna i piechota morska — silny, choć nierównomiernie wyposażony komponent
Wenezuela posiada dwa okręty podwodne typu 209/1300, flotę fregat klasy Lupo (w praktyce trzy w stanie operacyjnym), okręty patrolowe oraz jednostki desantowe. Najsilniejszym elementem marynarki okazuje się rozbudowana piechota morska, licząca kilkanaście tysięcy żołnierzy.

Jej struktura obejmuje:

cztery brygady amfibijne,
trzy brygady rzeczne,
brygadę komandosów morskich,
brygadę policji morskiej.
Jednostki rzeczne odgrywają kluczową rolę w kontroli dorzecza Orinoko, regionu o znaczeniu strategicznym i gospodarczym.

Przepaść militarna między USA a Wenezuelą
Różnica potencjałów między oboma państwami jest ogromna. USA dysponują ponad 1,3 mln żołnierzy, ogromnym budżetem obronnym i przewagą technologiczną. W ich arsenale znajduje się:

ponad 13 tys. samolotów,
490 okrętów, w tym 11 lotniskowców,
rozbudowane systemy satelitarne i rakietowe.
Wenezuela posiada zaledwie ok. 60 tys. żołnierzy w służbie czynnej oraz 229 statków powietrznych, z których część wymaga modernizacji. Do tego dochodzą chroniczne braki paliwa lotniczego, części zamiennych i odpowiednio wyszkolonego personelu technicznego.

Geografia jako sojusznik Wenezueli — od Andów po deltę Orinoko
Zróżnicowana geografia kraju stwarza zarówno wyzwania, jak i atuty obronne. Andy stanowią naturalną barierę od strony zachodniej, umożliwiając prowadzenie obrony w wielu wąskich przesmykach. Llanos, rozległe równiny, zapewniają otwartą przestrzeń, ale jednocześnie ułatwiają działania wojsk zmechanizowanych. Wyżyna Gujańska to trudny, dżunglowy teren, sprzyjający walkom nieregularnym. Wybrzeże karaibskie oferuje możliwość prowadzenia działań morskich, ale jednocześnie stanowi potencjalny kierunek desantu.

Możliwości obronne Wenezueli w walkach miejskich
Walki w miastach stanowią jeden z najważniejszych elementów potencjalnej obrony Wenezueli. Największe ośrodki, Caracas, Maracaibo, Valencia, Barquisimeto, Maracay, są gęsto zabudowane, podzielone naturalnymi przeszkodami i posiadają rozbudowane dzielnice o trudnej do penetracji strukturze urbanistycznej. W połączeniu z lokalnymi milicjami oraz oddziałami gwardii narodowej tworzy to przestrzeń sprzyjającą działaniom obronnym.

Armia dysponuje licznymi jednostkami wyspecjalizowanymi w działaniach w terenie zurbanizowanym, m.in. powietrznodesantową 42. Brygadą oraz brygadami piechoty miejskiej w ramach gwardii narodowej. Gęsta zabudowa ułatwia stosowanie zasadzek, operacji snajperskich oraz blokowania dróg przy użyciu lekkich pojazdów i przeszkód inżynieryjnych. W razie konfliktu duże miasta mogłyby stać się przestrzenią długiego oporu, szczególnie przy wsparciu milicji narodowej liczącej setki tysięcy członków.